Ngữ pháp JLPT cấp độ N5 – Bài 9

で là một trợ từ có nhiều cách sử dụng khác nhau trong tiếng Nhật. Về bản chất, nó luôn được dùng để nhấn mạnh điều gì đó là 'cần thiết' để thực hiện một loại hành động/đạt được một mục tiêu nào đó. Một trong những cách sử dụng này liên quan đến 'các vật'. Điều này được diễn đạt như là 'bằng' hoặc 'với' trong tiếng Việt.

• 車(くるま)で空港(くうこう)へ行(い)く。
  Tôi đi đến sân bay bằng xe hơi. (Cần thiết để đạt được mục tiêu)
• 電車(でんしゃ)で行(い)く。
  Tôi đi bằng tàu. (Cần thiết để đạt được mục tiêu)

Trong những câu này, vật phẩm được xem là thiết yếu để hành động được thực hiện. Trong khi những vật phẩm khác có thể được sử dụng, で chỉ đơn giản là nhấn mạnh cái được chọn.
で cũng được sử dụng khi các nhóm người thực hiện hành động cùng nhau, đây là điều mà nhiều người học tiếng Nhật gặp khó khăn trong giai đoạn đầu (bởi vì と cũng có thể được sử dụng như 'với' đối với con người). Tuy nhiên, cách sử dụng で thực ra giống như cái này 'bằng/với', có nghĩa là người nói coi nhóm như là công cụ được sử dụng để thực hiện hành động.

• みんなでレストランに行(い)く。
  Tôi đi đến nhà hàng với mọi người. (Việc có mặt với mọi người là điều cho phép/cung cấp động lực cho hành động)
• 来年(らいねん)は皆(みんな)でハワイに行(い)く。
  Tôi sẽ đi đến Hawaii với mọi người năm sau. (Việc có mặt với mọi người là điều cho phép/cung cấp động lực cho hành động)

Sự khác biệt giữa と và で như 'với', là で được sử dụng khi mọi người trong nhóm có cùng mục tiêu/cùng đích đến. と được sử dụng khi mỗi người thực hiện hành động đối với nhau, không phải đối với một mục tiêu bên ngoài.

• 家族(かぞく)全員(ぜんいん)で沖縄(おきなわ)へ行(い)く。
  Tôi sẽ đi đến Okinawa với tất cả mọi người trong gia đình tôi. (Việc có mặt với mọi người là điều cho phép/cung cấp động lực cho hành động)
• お母(かあ)さんとご飯(はん)を食(た)べる。
  Tôi ăn với mẹ tôi. (Việc ở bên nhau là mục tiêu, ăn chỉ là hành động diễn ra trong khi ở bên nhau)